Ghép câu hỏi tốt nghiệp và câu hỏi xét tuyển: bất hợp lý

"Nội dung kiến thức của đề thi phải đảm bảo cho đạt được mục đích của kỳ thi THPT quốc gia nên trong đề thi có khoảng 60% số điểm ứng với nội dung ra theo chuẩn kiến thức, kỹ năng THPT để công nhận tốt nghiệp và khoảng 40% số điểm ứng với nội dung trong chương trình THPT nhưng khó hơn, để phân loại trình độ, xét tuyển sinh" (Theo http://www.tienphong.vn/Tianyon/Index.aspx?ArticleID=116731&ChannelID=71).

Dưới góc nhìn về mặt thông tin thì nếu ghép câu hỏi tốt nghiệp và câu hỏi xét tuyển vào một đề thi thì không thể tách được điểm thi thành điểm thi tốt nghiệp (ĐTTN) và điểm thi đại học (ĐTĐH). Do đó chúng ta phải dùng điểm chung để xét tuyển tốt nghiệp. Vậy khi đó điểm tốt nghiệp sẽ là bao nhiêu?

Các em học sinh trung bình sẽ làm được 3/10 điểm (trả lời đúng 30 câu hỏi trong số 60 câu hỏi tốt nghiệp) và để được điểm 5/10 điểm cần làm 50/60 câu hỏi tốt nghiệp, tương đương với 8.3/10 điểm cho một đề thi tốt nghiệp bình thường. Phải chăng bộ định sử dụng điểm chuẩn là 3/10? Xin nhớ rằng với cách thi hiện nay thì đánh ngẫu nhiễn cũng có thể đạt 2.5/10.

Trong trường hợp chúng ta phân biệt câu nào là câu thi tốt nghiệp, câu nào là câu xét tuyển trong đề thi thì về bản chất vẫn là 2 kỳ thi, tốt nghiệp và tuyển sinh, nhưng chỉ khác là gộp làm 1. Khi đó thời gian thi cho từng môn bị rút xuống thật thảm hại, 36 phút cho thi tốt nghiệp (trước đây là 60 phút) và 24 phút cho thi ĐH (trước đây là 90 phút).

Trong trường hợp này thì học sinh loại "chỉ mong tốt nghiệp" sẽ dành tất cả thời gian để làm để thi tốt nghiệp và lợi về thới gian gấp 2 lần học sinh "Có ý định vào CĐ-ĐH".

Câu chuyện về chính sách tuyển thẳng các em 3 năm HSG + thi tốt nghiệp loại giỏi (HSGc3) cách đây vài năm chẳng lẽ chưa phải là một bài học cho chính sách tuyển sinh dựa vào điểm thi tốt nghiệp?

Các nhà làm chính sách khi đưa ra chính sách tuyển thẳng HSGc3 đã không nắm được các thông số thống kê về tỉ lệ đỗ đại học của HSGc3 và việc học tập của HSGc3 trong các trường đại học và chỉ nhận ra sai lầm khi có một điều tra về kết quả học tập của HSGc3 trong trường ĐH.

Giảm tải kỳ thi đại học dựa vào điểm thi tốt nghiệp

Kết quả kỳ thi tốt nghiệp sẽ không thể dùng cho việc xét tuyển đại học một cách tuyệt đối vì mức độ khó của kỳ thi tốt nghiệp không tương đương với đề thi đại học và vì thế không đáp ứng được việc xét tuyển của nhiều trường ĐH, đặc biệt những trường đại học với chất lượng cao.

Tuy nhiên, nếu sử dụng điểm thi tốt nghiệp (ĐTTN) một cách hợp lý sẽ có thể giảm tải rất nhiều cho kỳ thi đại học. Để làm được điều đó trước tiên Bộ Giáo dục và Đào tạo nên thống kê và đưa ra được quan hệ giữa điểm thi 3 môn tốt nghiệp và điểm thi đại học.

Ví dụ: Nếu ĐTĐH >=17 thì phân bố ĐTTN sẽ có trung bình là 24 điểm với phương sai 3; nếu ĐTĐH >= 24 thì điểm thi tốt nghiệp trung bình là 28 với phương sai 2.

Khi có quan hệ này thì có thể sử dụng để giảm nhẹ kỳ thi tuyển sinh như sau:

1. Các trường hoặc ngành có điểm chuẩn thấp thì sử dụng điểm thi tốt nghiệp để xét tuyển mà không cần HS phải thi tuyển ĐH. Ví dụ như trường năm trước có điểm chuẩn thi tuyển ĐH là 17 thì hoàn toàn có thể dựa vào ĐTTN (trung bình là 24 với phương sai 3) để xét tuyển. Việc tổ chức thi tuyển sinh ĐH cho các thí sinh đăng ký vào trường này là không cần thiết.

2. Các trường hoặc ngành có điểm chuẩn cao không thể sử dụng ĐTTN để xét tuyển thì có thể dùng ĐTTN để lọc bớt thi sinh thi đầu vào. Ví dụ nếu trường có điểm chuẩn đầu vào trong kỳ thi tuyển sinh là 24, tương đương với ĐTTN có giá trị trung bình là 28 với phương sai là 2.

Trong trường hợp này thì số thí sinh với ĐTTN < 23.34 sẽ chiếm dưới 1% số thi sinh với ĐTĐH >= 24. Vì thế chúng ta có thể lọc bỏ những học sinh có ĐTTN < 23.34 mà vẫn đảm bảo chất lượng tuyển sinh.

Những trường có điểm chuẩn 24 (22) có thể loại những học sinh đăng ký nguyện vọng 1 (nguyện vọng 2) có ĐTTN < 23.34.

Việc loại những thí sinh với ĐTTN thấp ngoài việc làm giảm số thí sinh tham giả tuyển sinh còn giúp làm giảm yếu tố may rủi trong kì thi tuyển sinh đại học. Chúng ta có thể giảm yếu tố may rủi hơn nứa nếu sử dụng ngưỡng lớn hơn, ví dụ 5% tương đương với ĐTTN = 24.71.

Với cách làm trên chúng ta tránh được việc tổ chức kỳ thi tuyển sinh vô ích cho các trường có điểm chuẩn thấp và giảm số lượng thi sinh dự thi cho những trường có điểm chuẩn cao.

Sau mỗi một năm, dựa vào điểm xét tuyển (tốt nghiệp hoặc ĐH) mà có thể chuyển một trường từ xét tuyển dựa vào ĐTTN sang tuyển sinh thi ĐH và ngược lại.

Việc tổ chức 2 kỳ thi nặng nề như hiện nay là bất hợp lý. Tuy nhiên việc xóa hẳn kỳ thi tuyển sinh cũng không phải là một giải pháp tốt vì hiện tại kỳ thi tốt nghiệp chưa thể thay thế kỳ thi đại học.

Vì thế việc sử dụng hợp lý kết quả thi tốt nghiệp để giảm tải cho kỳ thi đại học là một giải pháp tình thế hợp lý hơn cả. Khi chất lượng kỳ thi tốt nghiệp ngày càng được nâng cao thì kỳ thi tuyển sinh đại học (theo cách đưa ra ở trên) sẽ ngày càng teo lại cho đến khi có thể xóa bỏ hẳn.

Lê Sĩ Quang
Viện Nghiên cứu Quốc gia, Montpellier, Pháp

School@net (Theo http://www.tienphongonline.com.vn/Tianyon/Index.aspx?Article)