Dư luận lên án kiểu dạy Văn hiện nay là dạy Văn mẫu. Dạy Sử cũng chẳng khác gì. GV không nêu vấn đề cho HS thảo luận, suy nghĩ mà chỉ nói lại SGK, trong khi những nội dung được viết trong SGK lại chẳng dễ nhớ gì.

Những con số khô khan, những sự kiện rời rạc, không có nhân vật... Dạy mà thầy ra sức đọc SGK, trò cứ thế chép thì các em sẽ chán.

Lịch sử chỉ là một trong những “nạn nhân” của cách học nhồi nhét

Chất lượng dạy học các môn học trong nhà trường của chúng ta đều thấp, không riêng gì môn Sử. Tại sao lại như vậy? Tại vì định hướng GD của chúng ta là chỉ áp đặt, chỉ cốt nhồi nhét, không gợi cho HS suy nghĩ. Trong khi đó HS chỉ hứng thú khi được suy nghĩ và phát biểu quan điểm của mình. HS không hào hứng vì không được tư duy, không được phát triển suy nghĩ độc lập.

Có lần tôi đọc trên báo chí ý kiến của các chuyên gia Ngân hàng Thế giới về khảo sát cải cách GD Việt Nam. Họ có khen đôi lời nhưng rồi đã kết luận bằng một câu nói mà tôi thấy đau quá: Nhìn chung chúng ta vẫn dạy cho HS chỉ biết “cung kính tiếp thu kiến thức và trả lời phù hợp”. Mặc dù người ta nêu khẩu hiệu đặt người học ở vị trí trung tâm nhưng đó chỉ là lời nói mà không dám và không thể dạy cho HS biết suy nghĩ về các vấn đề...

Trong những năm qua Nhà nước đổ rất nhiều tiền của để xây dựng chương trình, viết lại SGK. Thế nhưng người ta đã không huy động được những người viết sách hiểu biết và tâm huyết, say mê với lịch sử. Kiến thức về lịch sử vốn dĩ không tốt, lại không tâm huyết, không say mê thì làm sao sản phẩm của những tác giả ấy thuyết phục được người đọc!

Người ta vẫn chê các cháu nói sai các kiến thức lịch sử. Thực ra ngay cả GV dạy Sử cũng không am hiểu lịch sử. Cái đó cũng không phải lỗi tại họ. Với thứ Lịch sử mà 50 nămnay chúng ta mang ra dạy không ai có thể nhớ hết được vì nó quá khô khan. GV lại được đào tạo lại theo kiểu rập khuôn. Dạy cũng rập khuôn. Bản thân họ không chịu trau dồi kiến thức, không chịu đọc, không say mê... nên dạy không cuốn hút HS.

Lịch sử muốn hấp dẫn phải có con người

Hồi đi học, môn Sử là một trong những môn tôi rất mê. Mê bởi không chỉ vì cách dạy hồi đó khác bây giờ mà bởi nội dung môn Sử thật sự hấp dẫn. Thế hệ trẻ ai mà không hào hứng với những chi tiết nói về nhân cách các nhân vật lịch sử! Thời của tôi, học trò nhớ đến ông Trần Hưng Đạo không chỉ bởi ông đã anh dũng 3 lần chiến thắng quân Nguyên (điều đó tất nhiên rồi)! Được dân tôn làm thánh, ông là người có nhân cách cao cả, không tham quyền cố vị.

Ông không tham cái chức Tổng chỉ huy quân đội. Hết giặc ông trở về ông trồng thuốc cứu dân. Khi cầm binh lực hùng hậu trong tay mà ông vẫn không thực hiện lời trăng trối của người cha trước khi chết là lấy lại ngôi báu. Chi tiết này mới để lại ấn tượng sâu sắc về nhân cách Trần Hưng Đạo chứ không phải là đánh thắng mấy vạn quân Nguyên.

Theo tôi, trong Sử phải nhìn thấy con người! Khi tôi được giao nhiệm vụ chấp bút viết sử trường ĐH Ngoại ngữ (nhà giáo Vũ Thế Khôi nguyên Trưởng khoa Tiếng Nga trường ĐH Ngoại ngữ, nay là ĐH Hà Nội – PV ) thì tôi thể hiện qua những con người cụ thể. Con người có thành công, có thất bại.

Tuy nhiên cần phải đặt vấn đề là đề cao con người không có nghĩa là huyền thoại hóa con người. Con người trong lịch sử có mặt mạnh, có mặt yếu, con người với sự thật lịch sử! Cái vĩ đại của những nhân vật lịch sử là họ cũng có những khát khao được sống cuộc sống bình thường như những người khác nhưng họ phải vượt lên để làm tốt sứ mệnh lịch sử giao phó cho mình.

School@net (Theo http://www.ktdt.com.vn/newsdetail.asp?NewsId=51213&CatId=56)