Kính gửi các cô chú trong ngành giáo dục và trong tòa soạn.

Cháu là 1 nam sinh lớp 9. Là 1 teen 9X nên chúng cháu cũng hiểu được những tâm huyết của các cô chú khi soạn ra chương trình cải cách cho chúng cháu nhằm giúp chúng cháu có 1 kiến thức tổng quát nhằm giúp ích cho cuộc sống của chúng cháu sau này. Cháu cũng rất hoan nghênh việc Nhà nước bỏ ra 1 số tiền lớn để đầu tư cải cách giáo dục cho thế hệ mai sau. Nhưng mặc dù là 1 học sinh giỏi và rất ủng hộ cải cách giáo dục, cháu lại có quan điểm rất giống với các bạn 9X khác, đó là chương trình giáo dục của chúng cháu hiện nay quá nặng nề và có nhiều điểm bất cập. Nói là “cải cách giáo dục” nhưng theo quan điểm của chúng cháu thì hình như nó đang lạc hậu hoá giáo dục thì phải?

Thứ nhất, chương trình giáo dục hiện nay quá nặng nề. Không chỉ riêng đối với lớp 9 chúng cháu mà cả các anh chị cấp 3 hay các em lớp dưới cũng cảm thấy chuyện này rất đúng. Mỗi tuần chúng cháu phải học 13 môn (đối với lớp 9 chúng cháu) mà chỉ được giải quyết xong trong vòng 37 tiết (gồm 25 tiết chính khóa sáng và 12 tiết tăng tiết buổi chiều). Đó là chưa kể chúng cháu còn phải đi học thêm bên ngoài để nắm bài vững hơn do các thầy cô trong lớp phải chạy bài (mặc dù cháu biết các thầy cô không hề muốn như thế).

Với lượng thời gian như thế thì chúng cháu và các thầy cô làm sao có thể dành thời gian cho các công việc khác được trong khi lượng kiến thức ở môn nào môn nấy cũng chồng chất như núi vậy? Làm sao chúng cháu có thể quan tâm nhiều hơn đến cuộc sống bên ngoài và các mối quan hệ xã hội cần thiết khác phục vụ cho cuộc sống chúng cháu được? Và làm sao chúng cháu có thể định hướng nghề nghiệp 1 cách rõ ràng nếu cái gì cũng biết mà không biết năng lực thực sự của mình nằm ở đâu? Trong khi đó, bạn cháu ở Úc lại được chọn môn yêu thích để chuyên sâu và các môn còn lại học các kiến thức cơ bản cần thiết cho cuộc sống chứ không phải là cái gì cũng nhét vào đầu như chúng cháu ở đây.

Thứ hai, chương trình giáo dục hiện nay quá xa rời thực tế và ít phục vụ cho cuộc sống của chúng cháu. Cháu không biết 1 học sinh lớp 9 như chúng cháu phải học quyền và nghĩa vụ hôn nhân trong môn GDCD để làm gì khi chỉ mới 15 tuổi? Cháu cũng không biết học sinh lớp 9 phải học di truyền và biến dị trong môn sinh để làm gì khi những kiến thức đó chưa thực sự cần thiết đối với chúng cháu khi chúng cháu mới 15 tuổi để ứng dụng trong cuộc sống? Cháu cũng không biết học sinh lớp 9 phải học sử như thế nào cho phù hợp khi lý thuyết môn này hết sức khô khan như chúng ta đã từng bàn luận trước đây?...

Cháu có đọc chương trình học của chị gái cháu cách đây 7 năm, lúc chị gái cháu cũng học lớp 9 khi đó, chương trình khi ấy đâu có bắt các anh chị đi trước phải biết thế nào là di truyền, thế nào là máy biến thế, thế nào là hôn nhân… đâu? Cháu không hiểu mấy cô chú giáo sư tiến sỹ biên soạn ra chương trình mới nặng nề và áp đặt hơn để làm gì? Cho cháu xin lỗi vì chúng cháu không phải là robot, là máy học hay là thần thánh để các cô chú muốn nhồi nhét như thế nào cũng được.

Thứ ba, chương trình học hiện nay của chúng cháu có 1 số điểm khá mâu thuẩn với thực tế. Trong bài “Chuẩn bị hành trang vào thế kỷ mới” trong chương trình học của chúng cháu, bác Vũ Khoan có khẳng định, hậu quả của việc học chay học vẹt và ít thực hành. Nhưng ngẫm ra thì chương trình học của chúng cháu lại nặng về cách học ấy.

Trong bài “Năng động, sáng tạo” môn GDCD thì chúng cháu được khuyên là phải năng động sáng tạo nhưng thực tế thì khác. Chương trình học thì nặng nề theo khuôn mẫu, chỉ cho chúng cháu biết chứ không cho chúng cháu hiểu bản chất của vấn đề và phát triển tư duy phản biện, sáng tạo. Dẫu biết tư duy tiếp thu là rất quan trọng nhưng chẳng lẽ ngành giáo dục Việt Nam lại đào tạo ra những con người không có tư duy phản biện và sáng tạo, không biết phản ứng trước cuộc sống hay không dám cải cách những cái gì đã lạc hậu cũ kỹ không phù hợp với thời đại sao?

Nếu không có tư duy phản biện và tư duy sáng tạo thì làm sao con người chúng ta lại phát minh ra được nhiều điều thú vị của cuộc sống được? Cháu xin lấy 1 số ví dụ của chính cháu: Cháu học môn văn thì các thầy cô lại yêu cầu chúng cháu phải làm bài tập làm văn theo khuôn mẫu đã định chứ nếu cháu làm khác đi 1 chút sẽ bị trừ điểm rất nặng. Ở môn sử thì do chương trình học quá nặng nề nên cô chỉ cho học theo đề cương hoặc đáp án nhưng cũng không giải đáp được do cô giáo cháu còn có quá nhiều chuyện phải giải quyết. Còn các môn khác thì khi cháu đưa ra hướng giải quyết mới thì bị các thầy cô phang cho một trận: “Em lấy cách này ở đâu ra vậy? Đừng bao giờ giải quyết vấn đề theo hướng này nữa nhé!” hoặc có lúc khi cháu cảm thấy thầy cô giảng bài có điều không thỏa đáng, cháu đứng lên phản biện thì lại bị quy tội là cãi tay đôi(!).

Và còn nhiều điều để đáng bàn nữa. Nhưng theo cháu thì cháu nói đến đây cũng đã quá đủ để chúng cháu bày tỏ nguyện vọng muốn đổi mới chương trình lắm rồi.

Cháu hy vọng các cô chú trong ngành sẽ bớt bảo thủ và bớt “độc quyền” hơn trong việc biên soạn sách giáo khoa và chương trình học để cho chúng cháu “dễ thở” hơn. Sao không tham khảo ý kiến và nguyện vọng của chúng cháu và thầy cô trước khi soạn sách để đến bây giờ đâu có những lời than phiền như thế này? Và hãy cho chúng cháu là chính mình, được thể hiện phong cách và suy nghĩ của mình chứ không đơn thuần chỉ là một vật vô tri chỉ biết nghe, biết tiếp thu chứ không có khả năng tư duy độc lập.

• Phạm Bảo Chính, HS lớp 9

School@net (Theo http://www.tienphongonline.com.vn/Tianyon/Index.aspx)