Trận Lepanto năm 1571

Vào đầu thế kỷ XIV, Thổ Nhĩ Kỳ vượt eo biển Dardanelles chiếm Gallipoli của Hy Lạp rồi bắt đầu đặt chân lên châu Âu và làm mưa làm gió suốt một dải đất Đông Nam châu Âu trong nhiều thế kỷ. Thực hiện được mộng tưởng xâm lăng đó là do người Thổ có một hạm đội lớn làm bá chủ mặt biển từ Hắc Hải qua Địa Trung Hải. Họ từng chiếm đóng Hy Lạp, đe dọa thành phố Venise (Vơnidơ) của Italia, lập nhiều căn cứ ở nam Italia, rồi Marốc, Libi, Ai cập... Chiến thuyền của Thổ cũng chạy bằng buồm và mái chèo nhưng được đóng có kỹ thuật cao, vừa nhẹ, nên đi nhanh, tiến thoái có hệ thống mau lẹ hơn so với thuyền chiến của các nước khác thời ấy. Các giáo hoàng Pie III, IV muốn ngăn chặn sự bành trướng của quân Thổ, đã cổ động các nước Tây âu liên minh đánh trả quân Thổ nhưng không thành công, vì các nước này có những quyền lợi khác nhau gắn với Thổ. Phải đợi mãi tới khi giáo hoàng Pie V (1566-1572) mới thành công trong việc thuyết phục các nước phía Nam châu âu liên minh lại đánh Thổ Nhĩ Kỳ.

Trước tình hình đó, vua Thổ phái một đoàn chiến thuyền đến đánh chiếm đảo Xíp để hòng biến Xíp thành tiền đồn bảo vệ bờ biển Thổ. Các nước châu Âu lúc này có 300 chiến thuyền và 5 vạn quân. Họ tập kết quân đội ở Messine, một cảng thuộc đảo Sicile. Tới mùa hạ năm 1570, họ đánh quân Thổ, giải phóng được hầu hết các phần đất phía nam âu châu bị Thổ chiếm. Quân Thổ cấp tốc đóng nhiều chiến thuyền mới tại các xưởng ở Constantinople, chi viện cho đảo Xíp, đồng thời Thủy sư đô đốc tài danh củaThổ là Pacha Ali cùng hạm đội của y, cũng được điều động về Xíp để tăng cường việc phòng thủ.

Với quyết tâm giải phóng Xip và đập tan ý chí gây chiến của Thổ Nhĩ Kỳ, Giáo hoàng Pie V tìm chọn một vị tướng có thể chỉ huy liên quân các nước Nam âu châu có hiệu quả. Cuối cùng ông chọn Don Juan d’Autriche (1547-1578). Viên tướng này đứa con ngoài giá thú của Vua Tây Ban Nha là Charles Quint lúc này mới 24 tuổi làm Tổng chỉ huy... 1571 Don Juan quyết định tấn công quân Thổ. Trận đánh xảy ra Tháng 2-1571 trên cả một dải eo biển cũng có tên là Lépante dài trên 8 hải lý. Cuối cùng quân Thổ đại bại, chế hơn 2 vạn người, trong đó có cả Thủy sư đô đốc tài danh của Thổ là Pacha Ali.

Đoàn quân chiến thắng trở về Messine mở tiệc ăn mừng còn hải quân Thổ thì từ đấy mộng xâm lăng tan tành không bao giờ trở lại xâm lược châu Âu được nữa.

Trận Lepanto 1571, tranh khắc của Martin Rota

Trận Lepanto 1571, Tranh tường trên Viện bảo tàng Vatican

School@net