"Trận chiến Trafalgar" của Clarkson Stanfield

Tây Ban Nha lúc này đứng về phe với Pháp nên Napoleon đã lập được nhiều căn cư thủy quân ở dọc bờ biển phía Đại Tây Dương và Địa Trung Hải. Đầu năm 1805, tàu chiến Pháp và Tây Ban Nha đóng ở Brét, ở Rochefort, ở Cadix và Toulon (Tulông), dưới quyền chỉ huy của đô đốc Villeneuve và các đô đốc Ganteaume và Missiessy làm phó chỉ huy. Theo kế hoạch, hạm đội Pháp từ cảng Toulon phía Nam nước Pháp – vượt địa trung hải qua eo biển Gibranltar đến Cadix một quân cảng của Tây Ban Nha – hợp lực với thủy quân nước này công phá các tàu chiến Anh đang dập dờn ngoài biển phong tỏa nước Pháp và Tây Ban Nha rồi tiến lên, vừa đi vừa đánh các tàu Anh cũng đang phong tỏa bờ biển phía Tây nước Pháp rồi kết thúc ở biển Manche (Măngsơ).

Đầu tháng 1-1805, Villeneuve đưa hạm đội Pháp rời cảng Toulon đi sang phía eo biển Gibraltar nhưng mới đến vịnh Lion (Liông) thì gặp bão nên phải quay về. Đến cuối tháng 3-1805, Villeneuve lại xuất quân qua Gibraltar vòng lên cảng Cadix của Tây Ban Nha, hội quân với hải đội Tây Ban Nha rồi tiến ra đại tây dương để dử quân Anh. Quân Anh cũng dượt theo nhưng không gặp nhau nên Villeneuve lại kéo về đóng đại quân ở vịnh Finisterre ở cực bắc bờ biển Tây Ban Nha.

Chỉ huy quân Anh là đô đốc Nelson tài ba. Ông ta phái Đô đốc Calder đem một đoàn thuyền chiến đi đánh Villeneuve. Ngày 22-7-1805, hai bên giao chiến ở vịnh Finisterre. Hôm ấy, biển động có sóng lớn, lại đầy sương mù, nên trận đánh tẻ nhạt, song Calder cũng bắt được hai chiến thuyền Tây Ban Nha.

Villeneuve không dám ở lại Finisterre liền kéo đại quân về vịnh Vigo (Vigô) cũng ở bờ biển phía Tây nước Tây Ban Nha, phía dưới vịnh Finisterre. Thực ra, theo dự định chiến lược thì Vileneuve phải tiến lên phía bắc, về nước Pháp, phối hợp với các đoàn chiến thuyền Pháp đóng ở Rochefort và Brest để đánh quân Anh trong biển Manche và chuyên chở quân đổ bộ vào Anh.

Cũng trong lúc này, bộ binh Pháp đã được chuyển đến gần biển Manche và tập đổ bộ, chờ đợi thời cơ. Nhưng ở Vigo, Villeneuve do dự không dám theo như dự định vì sợ bị đánh ở dọc đường. Ông cho người đưa thư về xin ý kiến của Bộ trưởng hải quân Pháp là Decres (Đơcret).

Về phía Nelson, không rõ ý đồ của Pháp, cụ thể là của Villeneuve, lại nghi rằng quân Pháp sẽ đánh Irlande nên điều quân về bảo vệ hòn đảo sát nách của nước Anh. Trong khi đó, chính phủ Anh bằng ngoại giao đã xúi bẩy các nước Nga, áo sính sự đánh nhau với Pháp. Napoleon phải dẫn quân sang phía Đông, và đã thu được những thắng lợi ở các trận Ulm, Austerlitz, Iena. Đồng thời ông đã ra lệnh cho Villeneuve chuẩn bị quay về địa trung hải quét sạch hải quân Anh ra khỏi vùng biển này. Nắm được tin tức đó, Nelson cũng đưa đại quân về phía biển Tây Ban Nha. Và thế là nổ ra trận huyết chiến ở vịnh Trafalgar vì họ đã gặp nhau tại đó.

Sáng này 20-10-1805, hai bên giao chiến. Sau những trận đấu pháo ác liệt, hạm đội Pháp và Tây Ban Nha bị đánh đắm và bị bắt đến quá nửa. Phó đô đốc của Villeneuve là Dumanoir đem được bốn chiếc thuyền chạy thoát khỏi vùng chiến sự nhưng sau đó ít ngày cũng bị quân Anh bắt sống. Những chiến thuyền Pháp sống sót chạy về cảng Cadix nhưng không may cho các thủy thủ này cũng bị những người Tây Ban Nha bất bình với triều đình thân Pháp họ chiếm đoạt thuyền và tàn sát các thủy thủ. Cuối cùng chỉ còn tàn quân Đô Đốc Villeneuve chạy thoát được về vịnh Vigo rồi sau đó trở về Pháp. (Năm sau, 1806 ông tự sát).

Trong trận này, quá nửa thuyền quân Anh cũng bị đắm và tổn thất lớn nhất là Đô đốc, tổng chỉ huy Nelson bị trúng đạn chết ngay trên thuyền chỉ huy giữa lúc trận chiến sắp kết thúc (khoảng bốn giờ chiều ngày 20-10-1805). Ông đã chết vào lúc mới 47 tuổi. Sau chiến cuộc, bên Pháp và Tây Ban Nha có trên 7.000 binh sĩ bị chết và bị thương còn phía Anh chỉ mất khoảng 2.500 người.

Thật trớ trêu, giữa lúc trận Trafalgar kết thúc ở vịnh biển phía Tây Ban Nha, hải quân Pháp, Tây Ban Nha bị đại bại thì lúc đó Napoleon lại đai thắng ở Ulm, toàn bộ quân áo phải đầu hàng. Cho nên có nhà viết sử đã ghi: "Nelson đã che tối vầng Mặt trời Ulm bằng những đám khói trong trận Trafalgar".

School@net