Bài viết này sẽ nhằm giải quyết các thắc mắc đó của các giáo viên cũng như các nhà trường.

1. Người sử dụng iQB Cat là ai?

Theo thiết kế củc chúng tôi, phần mềm iQB Cat sẽ được dành riêng cho người dùng là các giáo viên trong nhà trường. Về nguyên tắc người dùng phần mềm này có thể là bất kỳ ai sử dụng phần mềm trên máy tính cá nhân và phục vụ cho yêu cầu cá nhân để khởi tạo các CSDL ngân hàng câu hỏi cho riêng mình và kiến tạo các đề kiểm tra phục vụ nhu cầu kiểm tra kiến thức học sinh.

Như vậy khác với iQB Leo là hướng đến các nhà trường, ban giám hiệu, còn iQB Cat định hướng cho các giáo viên và được dùng ở nhà, tại gia đình.

Chính vì hướng đến người dùng là các giáo viên, phần mềm iQB Cat sẽ có giá bán rất thấp phù hợp với khả năng của từng giáo viên.

2. iQB Cat có những chức năng chính gì?

Nếu mới nhìn thoáng qua bạn cũng sẽ thấy sự giống nhau về giao diện giữa iQB Cat và iQB Leo. Thật vậy iQB Cat chính là phần mềm iQB Leo sau khi rút gọn bớt một vài chức năng.

Với iQB Cat chúng ta có thể làm được những việc sau:

- Khởi tạo không hạn chế các CSDL ngân hàng câu hỏi. Các tệp này đều có phần mở rộng mặc định là *.iqb.

- Với mỗi CSDL đã tạo cho phép nhập các thông tin tham chiếu có liên quan như kỹ năng câu hỏi, ma trận kiến thức.

- Cho phép nhập không hạn chế các câu hỏi vào CSDL ngân hàng đề bài đã khởi tạo. Các câu hỏi có thể là trắc nghiệm hoặc tự luận.

- Cho phép khởi tạo không hạn chế các đề kiểm tra (Test) từ ngân hàng câu hỏi hiện có. Các đề kiểm tra này sẽ được lưu trên các tệp với phần mở rộng *.iqt. Có thể xem và in đề kiểm tra này ra giấy dưới dạng đề bài hoặc đề bài kèm đáp án.

Như vậy với iQB Cat, các giáo viên sẽ có một công cụ đơn giản nhưng lý tưởng để khởi tạo cho riêng mình các CSDL ngân hàng câu hỏi không hạn chế và sau đó lại có thể khởi tạo không hạn chế các đề kiểm tra cho riêng mình. Với iQB Cat các giáo viên sẽ có cơ hội làm giàu cho bản thân các kho dữ liệu ngân hàng câu hỏi và đề kiểm tra nhằm phục vụ tốt hơn cho công việc giảng dạy của mình.

3. Vì sao cần phải có iQB Cat?

Như trên đã trình bày, iQB Cat ra đời là rất cần thiết vì 2 lý do:

- iQB Cat hoàn toàn thích hợp cho nhu cầu thiết kế ngân hàng câu hỏi và đề kiểm tra cho từng giáo viên trong nhà trường. Đây có lẽ là mục đích lớn nhất mà phần mềm mong muốn mang đến cho các giáo viên.

- iQB Cat sẽ có giá thành thấp phù hợp cho đối tượng là từng giáo viên, thậm chí các gia đình, cha mẹ học sinh cũng có thể mong muốn có phần mềm này trong máy tính của mình.

- Mặt khác iQB Cat lại có gần như đầy đủ các chức năng chính của một phần mềm Ngân hàng câu hỏi mạnh bao gồm từ lúc khởi tạo dữ liệu, nhập câu hỏi và kiến tạo đề kiểm tra. Như vậy iQB Cat chắc chắn là sự lựa chọn lý tưởng cho nhiều giáo viên trong nhà trường.

4. iQB Cat có những tính năng gì khác so với iQB Leo?

Tất nhiên câu hỏi phải đặt ra đầu tiên là vậy thì iQB Cat có những tính năng gì “yếu” hơn iQB Leo nên mới có giá thấp như vậy? Câu hỏi này là hợp lý và chúng tôi xin trả lời như sau: Các tính năng sau đây của iQB Leo đã không còn có trong iQB Cat.

- Tính năng Import và Export CSDL. Với iQB Cat mỗi giáo viên có thể tạo cho mình không hạn chế các CSDL ngân hàng câu hỏi nhưng không có chức năng xuất, nhập dữ liệu câu hỏi nếu muốn nhập dữ liệu phân tán tại nhiều máy tính.

- Trong iQB Cat cũng đã cắt bỏ chức năng tạo Mẫu đề kiểm tra. Như vậy khi tạo đề kiểm tra trong iQB Cat, người dùng bắt buộc phải tiến hành đủ cả 6 bước tạo đề kiểm tra một cách đầy đủ không thể tạo nhanh theo các mẫu mà trong bản iQB Leo có thể làm.

- Chức năng Kiểm tra trực tuyến một đề trắc nghiệm đã bị loại bỏ trong iQB Cat. Như vậy người sở hữu iQB Cat muốn tiến hành kiểm tra trực tiếp trên máy tính một đề đã khởi tạo sẽ phải dùng một phần mềm kiểm tra trực tuyến khác, ví dụ phần mềm iTester Pro 1.0 mà chúng tôi cũng vừa nâng cấp phát hành cùng đợt này.

- Trong phần mềm iQB Leo chúng tôi có 2 chức năng nhập dữ liệu câu hỏi: đó là chức năng Nhập/điều chỉnh từng câu hỏi và chức năng Nhập nhanh câu hỏi theo nhóm. Trong iQB Cat chỉ giữ lại chức năng thứ hai là Nhập nhanh câu hỏi theo nhóm. Với chức năng này người dùng iQB Cat vẫn có quyền nhập, điều chỉnh câu hỏi trong CSDL nhưng đã bị các han chế sau đây:

+ Không cho phép nhập câu hỏi loại Dài, Phức tạp. Chỉ cho phép nhập các câu hỏi dạng Ngắn, Đơn giản.

+ Mỗi lần nhập người dùng được phép nhập một số lượng câu hỏi không hạn chế và được phép sửa đổi thông tin câu hỏi trong ngay trong quá trình nhập liệu. Nhưng một khi đã bấm nút Cập nhật và thoát ra khỏi lệnh nhập dữ liệu thì các câu hỏi đã được nhập sẽ không thể được điều chỉnh nữa. Đây có lẽ là một “yếu điểm” lớn nhất của phần mềm iQB Cat. Tuy nhiên chúng tôi nghĩ rằng điều này sẽ không ảnh hưởng lớn lắm đến nhu cầu và tính năng sử dụng của phần mềm trên thực tế.

Chú ý: Các đề kiểm tra sau khi đã khởi tạo vẫn có thể được phép sửa đổi bằng cách chuyển đề này sang dạng RTF và sau đó dùng phần mềm WORD sửa đổi.

- Chức năng thống kê dữ liệu câu hỏi trong iQB Cat cũng rút gọn chỉ còn 2 lệnh nhỏ.

- Trong iQB Cat không có chức năng Sao lưu dữ liệu.

5. CSDL ngân hàng câu hỏi do iQB Cat và iQB Leo tạo ra có gì khác nhau không?

Một điều rất thú vị là các CSDL do iQB Cat và iQB Leo tạo ra là hoàn toàn đồng nhất. Điều này có nghĩa là iQB Cat có thể mở các CSDL do iQB Leo tạo ra và ngược lại iQB Leo có thể mở CSDL do iQB Cat tạo ra. Như vậy một khi một Ngân hàng câu hỏi đã tạo ra nó sẽ trở thành một tài sản có thể chia sẻ trong nhà trường hoặc trên qui mô rộng lớn hơn nhiều.

6. Đề kiểm tra (Test) do iQB Cat và iQB Leo tạo ra có gì khác nhau không?

Các đề kiểm tra (Test) cho iQB Cat và iQB Leo tạo ra cũng hoàn toàn đồng nhất. Tất cả các đề này sau đó sẽ được dùng bởi phần mềm iTester Pro để in đề hoặc kiểm tra trực tuyến trên máy tính. Như vậy các đề kiểm tra cũng là những tài sản số có thể chia sẻ trong nhà trường, giữa các giáo viên.

7. Mô hình sử dụng các phần mềm iQB trong các nhà trường phổ thông Việt Nam

Sau đây là một vài gợi ý cho các nhà trường khi sử dụng giải pháp và phần mềm iQB của công ty School@net.

A. Trang bị phần mềm

- Tại Ban giám hiệu, văn phòng hiệu trưởng, hiệu phó và các Tổ chuyên môn: cài đặt phần mềm iQB Leo.

- Các giáo viên, các máy tính của các tổ chuyên môn, tại gia đình giáo viên: cài đặt phần mềm iQB Cat.

- Phòng máy tính cho học sinh: cài đặt iTester Pro.

Như vậy nhà trường cần mua 01 bản iQB Leo và một số CD ROM iQB Cat và iTester Pro.

B. Quản lý và điều hành tài nguyên Ngân hàng câu hỏi và đề kiểm tra

Phương án 1: Quản lý tập trung

Nhà trường, BGH qui định thống nhất toàn bộ dữ liệu Ngân hàng câu hỏi dùng chung trong toàn trường. BGH dùng iQB Leo để khởi tạo các CSDL câu hỏi thống nhất trong nhà trường, tạo khung ma trận kiến thức cho các CSDL này. Việc nhập câu hỏi có thể phân tán. Sau khi khởi tạo dữ liệu gốc, nhà trường sẽ Export các CSDL này thành các tệp độc lập giao cho giáo viên dùng iQB Cat về nhà nhập dữ liệu câu hỏi. Sau đó các giáo viên này mang nộp lại CSDL và nhà trường dùng lệnh Import để nhập lại các dữ liệu do giáo viên đã nhập. Như vậy nhà trường sẽ có các CSDL ngân hàng câu hỏi được quản lý thống nhất và tập trung.

Phương án 2: Quản lý khung tập trung

Nhà trường chỉ quản lý khung kiến thức tập trung. Ban GH sẽ khởi tạo các CSDL ngân hàng câu hỏi thống nhất trong toàn trường, nhập và qui định thống nhất về phạm vi kiến thức sau đó giao các CSDL này cho các tổ bộ môn tùy ý nhập dữ liệu. Sau khi nhập xong nhà trường sẽ lại quản lý tập trung hoặc đưa về các tổ chuyên môn quản lý các CSDL này.

Phương án 3: Trăm hoa đua nở

Nhà trường không quản lý gì cả mà giao việc làm ngân hàng câu hỏi, đề kiểm tra cho các giáo viên trong trường tự do lựa chọn. Chúng tôi gọi phương án này là

trăm hoa đua nở.

Mỗi phương án trên đều có cái hay, dở, mạnh, yếu riêng. Quyết định cuối cùng thuộc về Hiệu trưởng nhà trường.

Bùi Việt Hà