Sau một thời gian dài nghiên cứu và tiếp tục phát triển, phiên bản mới tiếp theo TKB 7.0 đã đang ở giai đoạn hoàn thiện. Phiên bản mới TKB 7.0 đã nâng cấp và cải tiến một loạt chức năng mạnh và quan trọng của phần mềm TKB, hướng tới một phiên bản hoàn thiện mạnh mẽ hơn nữa công việc xếp thời khóa biểu phục vụ các nhà trường Việt Nam. Một trong những điểm mới quan trọng nhất của phiên bản mới TKB 7.0 là định hướng đến các chức năng đánh giá và tối ưu hóa các thời khóa biểu của giáo viên trong nhà trường. Như vậy phiên bản mới TKB 7.0 sẽ mở đầu cho serie phát triển mạnh của phần mềm theo hướng tinh chỉnh và tối ưu hóa dữ liệu thời khóa biểu, một trong các vấn đề phức tạp nhất của mọi bài toán xếp lịch nói chung và thời khóa biểu nói riêng.

Bài viết này sẽ mô tả ngắn gọn các tính năng mới nhất của phần mềm TKB 7.0.

1. Bổ sung thêm một ràng buộc lớp học mạnh mẽ không cho phép giờ nghỉ giữa buổi học năm trong các cặp tiết xếp liền.

Theo yêu cầu của một số địa phương và nhà trường, phiên bản TKB 7.0 đã chú ý đến nhu cầu sau đây của thời khóa biểu: một số nhà trường qui định trong 1 buổi chỉ có một giờ nghỉ giải lao chính cho HS ra chơi, các giờ nghỉ khác ngắn và không cho học sinh ra khỏi lớp. Trong môi trường như vậy không nên xếp các cặp tiết liền nhau qua giờ nghỉ giải lao chính trong nhà trường.

Phiên bản TKB 7.0 đã bổ sung thêm các tham số như một ràng buộc lớp học với mục đích không xếp tự động các cặp tiết liền nhau tràn qua giờ nghỉ giải lao chính của buổi học.

Các tham số này được nhập trong lệnh Lựa chọn của phần mềm TKB như sau:

- Thông số xác định cặp tiếp tương ứng với tiết nghỉ giải lao chính trong buổi học, cho phép khai báo độc lập sáng, chiều.

- Mỗi lớp học lại có thể khai báo thêm một tham số xác định là có kiểm tra hay không điều kiện này khi thực hiện các lệnh xếp tự động hoặc xếp tay trên thời khóa biểu.

Chú ý:

Trên TKB lớp người dùng có thể bật chức năng hiện vạch nghỉ giải lao chính trong buổi học để dễ dàng quan sát trên thời khóa biểu.

2. Bổ sung thêm một ràng buộc giáo viên được yêu cầu xếp tiết dạy trong một buổi trong trường hợp được phân công dạy các lớp 2b.

Đối với giáo viên, phiên bản mới TKB 7.0 đã bổ sung thêm hai tham số ràng buộc giáo viên là (1) không cho phép dạy liên tục qua trưa và (2) chỉ dạy 1 buổi của lớp 2b.

Các tham số này dễ dàng khai báo ngay trong cửa sổ nhập ràng buộc giáo viên của phần mềm như hình dưới đây.

Chú ý:

- Như ta sẽ thấy, điều kiện dạy liên tục qua trưa sẽ được đưa vào như một tiêu chính đánh giá quan trọng TKB giáo viên trong TKB 7.0.

- Điều kiện ràng buộc về yêu cầu dạy 1 buổi trong lớp học 2b trước mắt chỉ được coi như một điều kiện để người dùng biết trong khi phân bổ PCGD cho các lớp 2b. Tạm thời phiên bản TKB 7.0 chưa xử lý tự động ràng buộc này của giáo viên.

3. Bổ sung tính năng cho phép chuyển nhập DS giáo viên và bảng PCGD từ tệp Excel.

Trong phiên bản TKB 7.0 đã bổ sung 2 tính năng quan trong của quá trình nhập dữ liệu đầu vào phần mềm, đó là lệnh nhập DS giáo viên và lệnh nhập bảng PCGD chuyên môn đầu năm. Phần mềm TKB 7.0 đã bổ sung một tính năng nhỏ cho phép chuyển nhập tự động dữ liệu này từ bảng tính Excel. Sau đây là mô tả chi tiết các tính năng mới này của phần mềm TKB 7.0.

(1) Lệnh nhập DS giáo viên

Việc nhập DS giáo viên vào phần mềm TKB giờ đây có thể được chuyển nhập nhanh từ Excel File. Dữ liệu DS Giáo viên được cho trước trong bảng Excel bao gồm max 5 cột thông tin sau:

- Mã Giáo viên.

- Họ tên Giáo viên.

- Nam/ Nữ (giới tính).

- Ngày sinh.

- Tổ chuyên môn.

Màn hình nhập DS giáo viên ta sẽ thấy có 1 nút lệnh nhỏ xuất hiện: Nhập từ Excel File.

Tiếp theo sẽ chuyển sang màn hình 1/3 của quá trình chuyển nhập dữ liệu từ Excel File.

Bước 1: Nhập tên Excel File, bảng mã dữ liệu tiếng Việt và một số tham số lựa chọn cho việc chuyển nhập.

Nhấn nút Tiếp tục để chuyển sang bước tiếp theo.

Bước 2: Trên màn hình sẽ xuất hiện nội dung của bảng tính Excel. Chọn thông tin trong bảng tính Excel và nhấn nút Tiếp tục để chuyển sang bước tiếp theo. Có thể bấm nút Quay lại để chuyển về bước 1.

Bước 3: Xác định chính xác các trường thông tin cần chuyển nhập.

Tại vị trí hàng tiêu đề, dùng chuột xác định các tham số tương ứng của cột thông tin cần chuyển nhập.

Nhấn nút Kết thúc để thực hiện việc chuyển nhập thông tin DS giáo viên.

(2) Lệnh nhập bảng PCGD

Bảng PCGD là một trong những bảng dữ liệu lớn nhất cần nhập cho mỗi thời khóa biểu học kỳ. Với phần mềm TKB, người dùng có thể nhập trực tiếp bảng PCGD trong một cửa sổ lệnh rất thuận tiện. Tuy nhiên một số nhà trường đã nhập trước bảng PCGD trong một bảng tính Excel, do vậy phát sinh nhu cầu cần chuyển nhập tự động bảng PCGD từ Excel vào dữ liệu của phần mềm. Để thực hiện được chức năng này, yêu cầu là chưa xếp bất kỳ tiết học nào trên TKB nhà trường. Trên màn hình lệnh nhập PCGD ta sẽ thấy xuất hiện biểu tượng trên thanh công cụ.

Công việc chuyển nhập dữ liệu PCGD sẽ được tiến hành qua 4 bước.

Bước 1: Nhập tên Excel File và chọn bảng mã tiếng Việt của dữ liệu cần chuyển nhập. Nhấn nút Tiếp tục để chuyển sang bước 2.

Bước 2: Lựa chọn các kiểu khuôn dạng bảng tính chứa dữ liệu cần chuyển nhập.

Sau khi chọn kiểu khuôn dạng dữ liệu nhấn nút Tiếp tục để chuyển sang bước tiếp theo.

Có 2 kiểu khuôn dạng dữ liệu PCGD của bảng tính cần chuyển nhập:

Dạng 1:

Dạng 2:

Bước 3: Dùng chuột chọn vùng chứa dữ liệu PCGD của nhà trường. Chú ý chọn cả vùng chứa các cột và hàng tiêu đề của vùng dữ liệu.

Ví dụ hình dưới đây là mô hình khuôn dạng dữ liệu Dạng 1 của bảng PCGD.

Bước 4: Tại bước này người dùng sẽ phải lựa chọn các thông tin bổ sung cho từng hàng hoặc cột dữ liệu cần chuyển nhập.

Hình dưới đây mô tả Dạng 1 của mô hình dữ liệu bảng PCGD.

Nhấn nút Kết thúc để tiến hành công việc chuyển nhập dữ liệu.

4. Mở rộng tính năng xuất dữ liệu thời khóa biểu ra bảng tính Excel.

Trong phiên bản mới TKB 7.0, lệnh chuyển dữ liệu thời khóa biểu ra bảng tính Excel đã bổ sung thêm 1 báo cáo mới là Báo cáo Tỉnh tải dạy giáo viên theo thời gian.

5. Nâng cấp và cải tiến hoàn toàn màn hình 2bView.

Lệnh 2bView đã được nâng cấp viết lại hoàn toàn trong TKB 7.0. Trong cửa sổ mới của lệnh này người dùng sẽ quan sát được đồng thời thời khóa biểu cả sáng và chiều của một bộ 3: Lớp – Giáo viên – Phòng.

Chú ý:

Trong phiên bản TKB 7.0 các màn hình quan sát và tinh chỉnh dữ liệu chính như Main Loop, Show All, Browse Teacher và Triple View đều có các nâng cấp đáng kể. Các nâng cấp này cũng áp dụng trong 2bView.

6. Bổ sung lệnh mới: phân bổ bảng PCGD 2b cho phép quan sát và điều hành việc phân bổ phân công giảng dạy cho các lớp 2b (học hai buổi với một bảng PCGD).

Lệnh Phân bổ bảng PCGD 2b là một lệnh mới hoàn toàn của TKB 7.0. Chức năng chính của lệnh là giúp người dùng quan sát và thực hiện việc phân bổ PCGD của các lớp 2b cho từng buổi học sáng, chiều.

Trên màn hình người dùng sẽ quan sát được một lưới với mỗi hàng ngang tương ứng với một lớp học, các cột dọc tương ứng với giáo viên.

Quan sát thông tin phân bổ chung, người dùng có thể điều chỉnh phân công cho từng buổi sáng, chiều cho từng giáo viên và từng môn học.

7. Bổ sung một lệnh mới: Xếp hoàn toàn cho các lớp học 2 buổi.

Lệnh xếp toàn bộ (SF) trong các phiên bản trước được thực hiện theo từng buổi học sáng, chiều. Trong TKB 7.0, chúng tôi đã bổ sung một chức năng mới ghép hai lệnh xếp toàn bộ thời khóa biểu hai buổi sáng, chiều vào 1 lệnh. Đó là lệnh Xếp toàn bộ 2 buổi học.

8. Nâng cấp lệnh Tiện ích PCGD hỗ trợ hoàn toàn cho tất cả các loại lớp học, kể cả lớp 2b.

Trong các phiên bản trước đây, lệnh Tiện ích PCGD (là nhóm các lệnh thay đổi PCGD ngay trong quá trình làm việc) chưa áp dụng được cho các lớp 2b. Trong phiên bản mới TKB 7.0, nhược điểm này đã được khắc phục hoàn toàn.

9. Mở rộng việc đánh giá TKB giáo viên bằng cách bổ sung thêm hai cách đánh giá mới: đánh giá theo tiết và đánh giá theo các tiêu chí thời khóa biểu.

Một trong những phát triển mang tính đột phá nhất của phần mềm TKB 7.0 là các chức năng liên quan đến đánh giá thời khóa biểu giáo viên.

Trong các phiên bản trước đây, trong phần mềm chỉ đưa ra đúng một cách đánh giá TKB giáo viên thông qua hàm đánh giá CFT(). Mỗi GV sẽ tương ứng với một hàm đánh giá theo công thức sau:

(Xem kỹ hơn trong các tài liệu hướng dẫn sử dụng chi tiết của phần mềm TKB).

Giá trị hàm số CFT() được tính cho từng giáo viên trong nhà trường và từng buổi học. Giá trị này càng cao thì TKB sẽ càng “xấu”.

Như chúng ta đã biết trong mô hình bài toán xếp thời khóa biểu không thể có một khuôn mẫu chung cho việc đánh giá một thời khóa biểu. Do vậy cách đánh giá thông qua hàm CFT() chỉ mang tính ước lệ và không hoàn toàn chính xác.

Trong phiên bản mới TKB 7.0, chúng tôi đã đưa vào thêm 2 phương pháp đánh giá nữa cho thời khóa biểu giáo viên với mục đích cung cấp thêm cho người dùng các công cụ đánh giá khác nhau đa dạng hơn và linh hoạt hơn.

Trong cửa sổ lệnh quan sát thống kê thời khóa biểu giáo viên chúng ta sẽ nhìn thấy 3 cột thông tin đánh giá giáo viên: CFT, CM và TOV.

Sau đây là mô tả tóm tắt 2 phương pháp đánh giá mới bổ sung trong phần mềm TKB 7.0.

Đánh giá thời khóa biểu giáo viên theo độ đo tính chất tiết học - Cell Metric (CM)

Đây là phương pháp đánh giá TKB giáo viên theo các “độ đo tiết học”.

Mỗi tiết học trên TKB giáo viên sẽ được tính toán với một độ đo, gọi là Metric. Nếu độ đo này > 0 thì tiết học này được gọi là xấu, ngược lại nếu độ đo = 0 thì tiết học là tốt. Giá trị độ đo tiết học Max là 10 (xấu nhất), Min là 0 (tốt nhất).

Độ đo đánh giá tiết học được tính theo 8 tiêu chuẩn sau:

Tổng các số đo tiết học của mỗi giáo viên sẽ tạo thành một giá trị gọi là số đo CM của giáo viên này. Giá trị này sẽ tham gia vào việc đánh giá giáo viên trong phần mềm TKB 7.0.

Như vậy với cách đánh giá bằng độ đo tiết học chúng ta co thêm các công cụ để đánh giá từng tiết học trên TKB giáo viên và đánh giá tổng thể từng giáo viên trong nhà trường.

Đánh giá thời khóa biểu giáo viên theo bảng tiêu chí TOV

Cách đánh giá TKB giáo viên thứ 3 được bổ xung trong TKB 7.0 là phương pháp đánh giá giáo viên theo bảng các tiêu chí (Table Of Values).

Theo phương pháp này, mỗi giáo viên sẽ được đánh giá bởi một bảng 12 tiêu chí, trong đó 6 tiêu chí định lượng thông tin thời khóa biểu (QMA) và 6 tiêu chí đánh giá sự thỏa mãn ràng buộc thời khóa biểu (CMA). Các tiêu chí này dùng để đánh giá TKB giáo viên riêng biệt theo từng buổi học Sáng, Chiều.

6 tiêu chí QMA bao gồm:

6 tiêu chí CMA bao gồm:

Mỗi tiêu chí trong bảng trên sẽ được đánh giá theo một trong 3 mức: Tốt (màu xanh), Trung bình (màu vàng) và Xấu (màu đỏ). 6 tiêu chí đầu tiên được tổng hợp lại theo giá trị QMA cũng được đánh giá theo 3 mức như trên. 6 tiêu chí sau sẽ được tổng hợp đánh giá theo giá trị CMA cũng theo 3 mức đã nêu. Đánh giá chung TKB giáo viên được lấy từ 2 giá trị QMA, CMA và ký hiệu là GM. Đây chính là đánh giá cuối cùng của giáo viên theo phương pháp bảng tiêu chí TOV.

Hình dưới đây mô tả bảng đánh giá giáo viên theo TOV được thể hiện bằng các màu sắc trong bảng.

Như vậy trong phần mềm TKB 7.0 đã bổ sung thêm 2 phương pháp đánh giá mới cho TKB các giáo viên trong nhà trường. Tổng hợp lại chúng ta sẽ có 3 cách đánh giá TKB giáo viên. Trên Khung thông tin nhà trường, vị trí thể hiện phần trăm giáo viên có TKB tốt bây giờ cần hiểu rõ là được đánh giá theo phương pháp nào?

Ví dụ trong hình trên chỉ có 21% giáo viên trong nhà trường có TKB tốt. Cách đánh giá được dùng trong khung thông tin này được lựa chọn từ lệnh Lựa chọn hệ thống của phần mềm, TAB “Đánh giá TKB giáo viên”.

Giới thiệu các tính năng mới của phiên bản TKB 7.0. Phần II

School@net