Tiến sĩ văn học Ngô Tự Lập - Giảng viên Trường Đại học Quốc tế- Đại học Quốc gia Hà Nội

- Anh có quan tâm đến thơ trung đại Việt Nam?

- Có biết nhưng không thật sâu

- Trong lịch sử có một trạng nguyên đã đi tu và sau đó thành thiền sư?

- Có, ông sư Huyền Quang nhưng không phải là trạng nguyên. Tưởng là vua chứ? Thật ra cũng không nhớ kỹ lắm, không nhớ đến chi tiết như thế.

- Anh có quan tâm đến nhà thơ Pháp không ạ?

- Tôi có dịch một số nhà thơ Pháp… Bạn mua báo Văn nghệ sẽ thấy có 3 bài thơ Pháp tôi dịch.

- Rabelais, hình như đó là nhà văn Pháp?

- Rablais, bạn viết sai!

- Hình như ông ấy có câu: "Mọi ước nguyện đều sai lầm”?

- Tôi cũng không nhớ hết. Nhưng cũng có thể nói tôi hiểu khá sâu sắc về văn học Pháp.

* Rabelais (1494 - 1553) là thầy thuốc và nhà văn Pháp thời Phục hưng. Rabelais là một trong những nhà văn theo chủ nghĩa nhân văn nối tiếng nhất của thời Phục hưng. * Huyền Quang (1254-1334) tên thật là Lý Đạo Tái, người hương Vạn Tải, châu Nam Sách, lộ Lạng Giang (Hải Dương). Ông đỗ Trạng nguyên khoa thi năm 1272 và được bổ làm việc trong Viện Nội hàn của triều đình, rồi từ quan đi tu, trở thành vị tổ thứ ba của thiền phái Trúc Lâm - Yên Tử.

TS Lịch sử Vũ Văn Quân - Chuyên ngành Cổ - Trung đại Việt Nam, Khoa Lịch sử- Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội

- Nhà Trần có buộc phải dâng công chúa nào cho Thoát Hoan không?

- Công chúa An Tư (chính xác!)

- Thời nhà Mạc, có đại thần nào khuyên vua tôi nhà Mạc không nên mời quân Minh vào Đại Việt?

- Không biết có vị thần nào khuyên hay không và không biết có sự kiện đó không? Tôi không nắm rõ. Tôi chưa biết! Có thể người ta hiểu sai ý, thử kiểm tra lại!

Theo "Đại Việt sử ký Toàn thư", đại thần Mạc Ngọc Liễn (vốn là người khác họ được cải họ vua) trước khi mất đã dặn lại vua tôi họ Mạc rằng: "Nay vận khí nhà Mạc đã hết, họ Lê lại phục hưng... Dân ta là dân vô tội mà để phải mắc nạn binh đao, sao lại nỡ thế... Nếu thấy quân họ đến thì ta nên tránh, chớ có đánh nhau, nên cẩn thận mà giữ thì hơn. Lại chớ nên mời người Minh vào trong nước ta mà để dân ta phải lầm than, đau khổ, đó cũng là tội lớn không gì nặng bằng".

TS Bùi Công Thọ- Nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế - Bộ Giáo dục và Đào tạo, Giám đốc Trung tâm Hợp tác giáo dục và dạy nghề - Hội Khuyến học Việt Nam

- Anh làm bên hội Khuyến học chắc cũng nắm rõ vấn đề Trạng nguyên Việt Nam?

- Ừ.

- Vậy em muốn hỏi : Việt Nam mình có tất cả bao nhiêu trạng nguyên? Những người đầu trong các khoa thi trong lịch sử học vấn Đại Việt?

- Chà, thế thì anh không nắm rõ số lượng này rồi. Bây giờ chắc em phải hỏi Viện Nghiên cứu giáo dục. Anh rất lơ mơ về số lượng

- Anh có biết Trại trạng nguyên là gì không ?

- Trại trạng nguyên? Bây giờ có những cái gọi là trại văn học, trại viết văn cũng thuộc loại trạng nguyên để đào tạo những người viết văn trẻ thuộc Bộ Văn hóa tổ chức. Nó có riêng một viện hàng năm tổ chức trại viết văn trẻ.

- Trại trạng nguyên cơ ạ? (Hỏi lại)

- Trại trạng nguyên thì họ lấy tên thế. Họ gọi là trại trạng nguyên nhưng thực ra là trại viết văn cho những nhà văn trẻ Việt Nam.

- Tức là trại viết văn cho nhà văn trẻ Việt Nam nhưng gọi là trại trạng nguyên?

- Ừ, thì cũng có những lúc họ gọi thế này, thế khác cho cái tên mới một chút, nhưng nội dung vẫn là đào tạo nhà văn, những người đứng đầu bảng về văn thi, văn chương….

Thời nhà Trần lấy các khoa thi thường lấy hai trạng nguyên là Kinh trạng nguyên và Trại trạng nguyên. Kinh Trạng nguyên là Trạng nguyên quê ở vùng đồng bằng Bắc Bộ. Trại Trạng nguyên là Trạng nguyên của vùng Thanh Hóa, Nghệ An (bao gồm cả Hà Tĩnh và huyện Quảng Trạch ngày nay, đến bờ bắc sông Gianh).