Làng tôi ở gần tỉnh. Xung-quanh làng có lũy tre, đứng ngoài không nom thấy nhà cửa. Đầu làng có cổng xây bằng gạch.Trong làng thì nhà cửa phần lớn là nhà lá. Nhà nào cũng có sân, có vườn, hoặc có ao nữa; xung-quyanh có hàng rào tre. Ngoài vườn thì trồng rau, khoai cùng các thứ cây có quả.

Người làm ruộng có trồng-trọt cày cấy, thì ta mới có thóc gạo mà ăn. Thợ nề, thợ mộc có làm nhà, thì ta mới có nhà mà ở. Thợ dệt có dệt vải, thợ may có may quần áo, thì ta mới có đồ mặc vào mình.

Cha sinh, mẹ dưỡng,
Đức cù-lao lấy lượng nào đong.
Thờ cha mẹ ở hết lòng,
Ấy là chữ hiếu dạy trong luân-thường.

Ta học sử để biết những việc đời trước. Thuở người ta chưa biết đặt ra chữ viết thì chỉ đem những công việc trong đời mình và những chuyện xẩy ra trong nước kể lại cho con cháu nghe. Những chuyện ấy cứ truyền miệng như thế hết đời nọ sang đời kia, nên quên đi ít nhiều cùng sửa đổi lại mà thành ra chuyện cổ-tích. Chuyện cổ-tích không phải là thực cả nhưng hay, nên ta thích kể.

Bác hỏi tôi học để làm gì. Tôi xin nói bác nghe.
Tôi đi học để biết đọc những thư-từ người ta gửi cho tôi và viết những thư-từ tôi gửi cho người ta. Tôi đi học để biết đọc sách, đọc nhật-báo, thấy điều gì hay thì bắt chước.

Cuốn sách Quốc Văn Giáo Khoa thư (Lớp Dự bị) do học giả Trần Trọng Kim, Nguyễn Văn Ngọc, Đặng Đình Phúc và Đỗ Thận biên soạn, được chính thức sử dụng ở các trường tiểu học Đông Dương trong những thập niên nửa đầu thế kỷ 20 dưới thời Pháp thuộc. Cuốn sách được Nha học chính Đông Pháp đặt biên soạn từ những năm 1930, giữa thời kỳ “Bảo hộ” và đã trở thành nhân chứng lịch sử một thời về nền giáo dục nói chung và việc học Tiếng Việt nói riêng trong giai đoạn “Bão táp” của ngày xưa ấy.

1. Góc ở tâm

Hình 1.

Tải trực tiếp tệp hình học động: L9_ch3_h1.ggb.

Xem trực tiếp hình vẽ động trên màn hình.

Dim ba bu ê là một nước cộng hoà ở phía nam Châu Phi; phía tây bắc giáp Zambia; phía đông bắc giáp Mozambique; phía nam giáp Nam Phi; phía tây nam giáp Botswana; phía tây giáp Botswana và dải Caprivi của Namibia. Toàn bộ diện tích Dim ba bu ê là 390.759 km2 và thủ đô là thành phố Harare.

Dam bi a là một nước cộng hoà ở miền nam Châu Phi; phía tây bắc giáp Cộng hòa dân chủ Congo; phía đông bắc giáp Tanzania; phía đông giáp Malawi; phía đông nam giáp Mozambique; phía nam giáp Zimbabwe, Botswana và vùng Caprivi của Namibia; phía tây giáp Angola. Toàn bộ diện tích Dam bi a là 752.614 km2 và thủ đô là thành phố Lusaka.

Y ê men là một nước cộng hoà ở vùng tây nam Châu Á, trên phần phía tây nam bán đảo A rập. Y ê men phía bắc giáp A rập Xê út; phía đông giáp Oman; phía nam giáp vịnh Aden; phía tây giáp biển Đỏ. Lãnh thổ Y ê men còn có quần đảo Socotra trong vịnh Aden, đảo Kamaran trong biển Đỏ và đảo Perim trong eo biển Bab el Mandeb. Y ê men rộng 536.869 km2 và thủ đô là thành phố Sana'a.

Xứ Uên là một phần của vương quốc Anh, phụ thuộc vào vương quốc Anh về mặt chính trị, luật pháp và hành chính. Xứ Uên nằm trên bán đảo ở phần phía nam hòn đảo Anh bao gồm cả hòn đảo Anglesey. Xứ Uên phía bắc giáp biển Ireland; phía đông giáp các hạt Cheshire, Shropshire, Herefordshire và Gloucestershire của nước Anh; phía nam giáp kênh Bristol; phía tây giáp kênh St George và vịnh Cardigan. Xứ Uên có diện tích là 20.766 km2 và thủ đô là thành phố Cardiff.

Việt Nam là một nước Cộng hòa ở vùng Đông Nam Á. Việt Nam phía bắc giáp Trung Quốc; phía đông và phía nam giáp biển Đông; phía tây giáp Cambodia và Lào. Việt Nam có diện tích là 331.114 km2, thành phố lớn nhất là thành phố Hồ Chí Minh và thủ đô là thành phố Hà Nội.

Vê nê zu ê la là một nước cộng hòa ở Mỹ Latin; phía bắc giáp biển Caribbean và Đại Tây Dương; phía đông giáp Guyana; phía nam giáp Brazil; phía tây và tây nam giáp Colombia. Bờ biển Vê nê zu ê la dài 2.735 km với rất nhiều khúc gấp trong đó nổi bật nhất là vịnh Vê nê zu ê la và Paria. Trong số gần 70 hòn đảo ngoài khơi của Vê nê zu ê la, Margarita là hòn đảp lớn nhất và quan trọng nhất. Tàn bộ diện tích Vê nê zu ê la là 912.050 km2 và thủ đô là thành phố Caracas.

Thánh địa Vatican City là một nhà nước nhà nước độc lập nằm dưới sự cai quản của Nhà thờ Thiên chúa giáo La mã. Vatican City có diện tích là 32 ha và số dân là 1.000 người. Là một nước độc lập nhỏ bé nhất thế giới, Vatican City được thành lập năm 1929 theo Hiệp ước Lateran ký giữa chính phủ Italia và giáo hoàng sau nhiều năm tranh cãi.

Va nua tu là một nước cộng hòa độc lập ở tây nam Thái Bình Dương. Va nua tu gồm khoảng 80 hòn đảo trong đó có 4 hòn đảo lớn nhất là Espiritu Santo, Malekula, Efate và Tanna. Những hòn đảo lớn khác là Epi, Pentecost, Aoba, Maewo, Erromanga và Ambrym. Toàn bộ diện tích Va nua tu là 12.190 km2 và thủ đô là thành phố Port-Vila trên đảo Efate.

Udơbêkixtan là một nước cộng hòa ở vùng Trung Á; phía tây và phía bắc giáp Kazakhstan; phía đông giáp Kyrgyzstan; phía đông nam giáp Tajikistan; phía nam giáp Afghanistan và Turkmenistan. Udơbêkixtan có diện tích là 447.400 km2 và thủ đô là thành phố Toshkent.

U ru goay là một nước cộng hòa ở miền đông nam Mỹ Latin. U ru goay phía bắc giáp Brazil; phía đông và nam giáp Đại Tây Dương; phía nam giáp vùng Rio de la Plata; phía tây giáp Argentina. U ru goay là nước nhỏ thứ hai ở lục địa Nam Mỹ. U ru goay rộng 176.215 km2 và thủ đô là thành phố Montevideo.

Hợp chủng quốc Hoa Kỳ là một Liên bang cộng hòa ở lục địa Bắc Mỹ. Hoa kỳ phía bắc giáp Canada; phía đông giáp Đại Tây Dương; phía nam giáp vịnh Mexico và Mexico; phía tây giáp Thái Bình Dương. Thành phố lớn nhất Hoa Kỳ là New York và thủ đô là thành phố Washington. Toàn bộ diện tích Hoa Kỳ là 9.629.047 km2.