Trong khi nhiều nước giàu hơn ta, đã dọn gì ra là họ ăn kỳ hết, đến chút nước sốt trong đĩa họ cũng bẻ miếng bánh mì ra vét sạch cho khỏi lãng phí. Đó là cái lãng phí nhỏ nhất. Cô gái thích làm đỏm theo thời trang, có vài chục bộ váy áo, hơi rung rúc đã bỏ đi, không mặc, rồi nó cũ, nó bục, vứt đi không hề tiếc.

Lớn hơn, trên công trường xây dựng, khi xong đống sắt thép còn lại, tha hồ han gỉ, chiếc ôtô, máy xúc hỏng lốp, hỏng xích, để trơ gió mưa, một vài năm, của hàng tỉ cũng thành sắt vụn, chẳng ai dọn cũng chẳng ai thương tiếc. Đường đi hôm nay mới rải nhựa, mai đã bị đào lên. Con kênh mới xây bị vỡ kè, vỡ bờ, không ai hàn gắn lại, mỗi ngày hỏng thêm một chút đến lúc phải làm lại hoàn toàn. Lãng phí hay tiết kiệm.

Có trăm nghìn kiểu lãng phí khác nhau, to nhỏ khác nhau, ở mỗi cá nhân, mỗi gia đình và toàn xã hội.

Sản xuất mà không tiết kiệm, mà lãng phí thì như người xưa nói: Cái giỏi thủng trôn, Vào lỗ hà ra lỗ hổng… làm cũng như không mà thôi.

Phí giao thông, phí doanh nghiệp, phí qua cầu, phí học đường, phí chữa bệnh… những chữ phí ấy dùng đã thỏa đáng chưa? Khi đã bị coi là phí thì người ta vung tay, không tiếc.

Ngành điện có thông báo rất hay: Mỗi nhà chỉ cần tắt một ngọn đèn không cần thiết, thì mỗi năm ta tiết kiệm được một ngàn tỷ đồng. Nhỏ vô cùng và lớn vô cùng vậy.

Một lần sinh thời Thủ tướng Phạm Văn Đồng được một thủ tướng nước Bắc Âu chiêu đãi. Ông thủ tướng nước ngoài ăn hết món chim quay và nhắc thủ tướng ta: Xin ngài ăn hết, đừng để lại kẻo phí…

Đang có chuyện “Kinh cầu”. Đó là một chuyện. Nhưng để lãng phí, cứ không tiết kiệm lại là chuyện khác. Lãng phí phải được coi là một cái lỗi, một cái tội mới thỏa đáng.

5-2000

School@net